Raf Janssen, wethouder voor PvdA/GroenLinks in het college van de gemeente Peel en Maas, komt wekelijks veel mensen en omstandigheden tegen. Per week pikt hij er een uit om er, terugblikkend, even bij stil te staan.

Afgelopen week had ik een dubbele dag van de coöperatie. De eerste dag was een initiatief van de coöperatie Lijnspel. Deze had in het glaspaleis in Heerlen een aantal interessante sprekers bij elkaar gebracht. Deze brachten boeiende verhalen en praktijkvoorbeelden over coöperatief denken en werken. Jaap Peters hield zijn gehoor een spiegel voor wat betreft het economisch organisatiepatroon dat gangbaar is geworden in Nederland. Ieder voor zich. Dat is de boventoon gaan voeren in het gangbare patroon. Peters noemt dat het klassieke Angelsaksische denken. Dit denkpatroon wordt meer en meer verdrongen door een model dat gekenmerkt wordt door gelijkheid, samenwerking, flexibiliteit, samenwerking en vakmanschap.

De tweede spreker was Mikel Lezamiz, die verbonden is aan de coöperatie Mondragon uit Spaans Baskenland. Mondragon is een verzameling van coöperaties. Het leidende principe van deze coöperaties werd door Mikel Lizamiz als volgt aangeduid: “Money is not the core; people is the core!” De mensen staan op de eerste plaats en de economie wordt daar aan ondergeschikt, dienend, gemaakt. De firma’s willen winst maken om welzijn te scheppen voor de gemeenschap, om banen te scheppen, liefst banen waar mensen zichzelf als ondernemer kunnen ontplooien. De werkers zijn namelijk mede-eigenaar van de bedrijven. Het zijn vooral industriële bedrijven die opgericht zijn binnen de samenwerking van coöperaties, maar de laatste tijd ontstaan er ook coöperaties in de sectoren van gezondheid, voeding en onderwijs.

De tweede dag vond plaats in de gemeente Peel en Maas. Deze stond geheel en al in het teken van de coöperaties van Mondragon. In de ochtend was er een ontvangst in het SIF-gebouw, waar we ontvangen werden door onze eigen coöperatie Gloei. In kleine kring konden we in gesprek gaan met Mikel Lezamiz. Ook was er een vertegenwoordiger van een bundeling van coöperaties uit de regio Marseille, Frankrijk. De coöperatie Lijnspel, met voorzitter Leo Crombach als drijvende kracht, heeft plannen om een aantal Europese initiatieven van coöperaties bij elkaar te brengen om regelmatig ervaringen uit te wisselen.

In de middag waren we te gast in het bedrijfsverzamelgebouw BOEZst te Maasbree, het voormalig Enexis-gebouw. Die bijeenkomst stond in het teken van het 1-jarig bestaan van de coöperatie Gloei. Er waren om en nabij 200 gasten die erg geïnteresseerd waren in de ervaringen van de coöperatieve beweging in Mondragon. Een zeer gedreven Mikel Lezamiz vertelde er over en hij wist nauwelijks van ophouden, zo enthousiast was hij en zo geïnteresseerd waren de toehoorders.

Het is opmerkelijk en veelzeggend dat zoveel mensen in Peel en Maas een fraaie zaterdag besteden aan informatie en uitwisseling over coöperatieve initiatieven. Dat is een teken dat er verandering in de lucht zit. Het is zaak die geest van verandering te grijpen en er door gegrepen te worden. Voorbeelden van elders in Europa kunnen daarbij als inspiratiebron dienen.

Raf Janssen